Անգլերեն Հայերեն Բառարան, Angleren Hayeren Bararan
Կայքում տեղադրված անգլերեն-հայերեն բառարանը իրենից ներկայացնում է Ն. Ռ. Բարաթյան-ի Անգլերեն-հայերեն բառարանի օնլայն տարբերակը: Այն պարունակում է 70 000 բառ և բառակապակցություն:
Հեղինակի կողմից
Բառարանները մարդկանց նման ծերանում են։
Հանրահայտ ճշմարտություն է, որ լեզուն կենդանի օրգանիզմ է, որը զարգանում և փոխվում է ժամանակի ընթացքում։ ճշմարտություն է նաև այն, որ ցանկացած ժողովրդի հասարակական կյանքում տեղի ունեցող որևէ երևույթ իր արտացոլումն է գտնում տվյալ լեզվի բառապաշարի մեջ։ Այսպիսով, հին հասկացություններ և իրողություններ արտահայտող բառեր և բառիմաստներ դուրս են գալիս օգտագործումից, փոխարինվում են նոր հասկացություններ և իրողություններ արտահայտող բառերով և բառիմաստներով։ Սա է պատճառը, որ բոլոր զարգացած երկրներում սովորաբար, հինգից տասը տարվա ընթացքում, առկա բառարանները կամ վերահրատարակվում են բարեփոխված ու լրացված և կամ հրատարակվում են նորերը։
Հ. Ա. Ասմանգուլյանի և Մ. Ի. Հովհաննիսյանի խմբագրությամբ «Անգլերեն-հայերեն բառարանը» լույս է տեսել 1984 թ. և լինելով բարձր որակի բառարան երկար տարիների ընթացքում, առ այսօր, բավարարել է անգլերենն ուսումնասիրող շատ սերունդների պահանջները։ Սակայն այդ ժամանակից ի վեր մեր երկրում տեղի են ունեցել բազմաթիվ փոփոխություններ սկսած քաղաքական համակարգից և վերջացրած գիտության ու այլ բնագավառներով, որոնք բնականաբար չեն գտել իրենց արտացոլումը հիշյալ բառարանում, և բառարանը՝ պահպանելով իր բոլոր արժանիքները, այդ իմաստով հնացել է. մի հանգամանք, որը ենթադրում է նոր բառարանի ստեղծում։ Մյուս կողմից, յուրաքանչյուր նոր բառարան մեծ չափով պահպանողական է, քանի որ այն հիմնված է մինչև այդ ստեղծված նույնատիպ բառարանների վրա։ Նրանց հիմնական բառապաշարը նույնն է։ Այն պարզապես լրացվում է կյանքի նոր երևույթները և նոր հասկացություններն արտահայտող նոր բառերով ու բառիմաստներով։ Ներկայիս բառարանը պարունակում է շուրջ 70.000 բառ և բառակապակցություն ընտրված բառերի գործածման հաճախականության հիման վրա։ Կազմության սկզբունքները հիմնականում համապատասխանում են դասական բառարանագրության ավանդույթներին անշուշտ հաշվի առնելով ժամանակակից բառարանագրության կանոնները։ Բառահոդվածը կազմված է անգլերեն գլխաբառից, քերականական և ոճական նշումներից, հայերեն թարգմանությունից։ Տրվում են տվյալ գլխաբառով կազմված ազատ ու կայուն բառակապակցությունները և դրանց հայերեն համարժեքները։ Քերականական նշումները հասցված են նվազագույնի` օգտագործողների լայն շրջաններին ավելի մատչելի լինելու նպատակով։ Հնարավորինս մեծ տեղ է տրված բառազուգորդումներին, արտացոլված է անգլերենի հարուստ դարձվածաբանությունը։ Որպես իմաստներ լուսաբանող օրինակներ կամ տվյալ բառի հատուկ կիրառություններ բերվում են առածներ, ասացվածքներ և այլն։ Հայերեն թարգմանություններում պահպանված է դրանց դարձվածային արժեքը, կամ բերված են իմաստով մոտ համարժեքներ հատուկ նշումով։ Ի տարբերություն շատ բառարանների, որտեղ սովորաբար բազմիմաստ բառերի տարբեր իմաստները համարակալվում են (օրինակ demand v. 1. պահանջել. 2. կարիք ունենալ. 3. հարցնել, հարց տալ և այլն), այստեղ դրանք չեն համարակալվում, այլ պարզաբանվում են փակագծերում տրված հոմանիշներով կամ նրանց գործածության մասին նշումներով։ Դա արվել է միտումնավոր։ Ինչպես ասվել է, լեզուն փոխվում է հասկացությունների և իրողությունների փոփոխման հետ մեկտեղ։ Այն, ինչ համարվել է տվյալ բառի 1-ին իմաստը, հետագայում դառնում է 2-րդ, 3-րդ և այլ իմաստ կամ ընդհանրապես գործածությունից դուրս է գալիս։ Օրինակ, «broadcast» բայի համար որպես 1-ին իմաստ գրանցվել է «սերմը անփութորեն շաղ տալ/ցրել/ցանել». այսօր այն օգտագործվում է «հեռարձակել» իմաստով՝ որպես առաջին իմաստ։ Մեկ այլ օրինակ. «revolution» բառի առաջին իմաստը համարվել է «պտույտ, մեկ լրիվ պտույտ, հատկապես՝ երկնային մարմինների պտույտ»։ Պահպանելով իր այս իմաստը այսօր նրա առաջին իմաստն է «հեղափոխություն, սոցիալական հեղաշրջում»–ը, որ նա նախկինում չուներ։ Վիճակը բարդանում է նաև նրանով, որ միևնույն բառի իմաստները տարբեր բառարաններում հաճախ տարբեր համարների տակ են տրվում։ Համարները դրվում են միայն այն դեպքում, երբ տվյալ բառը միաժամանակ ունի տարբեր խոսքիմասային իմաստներ (օր. work 1. ո աշխատանք. 2. v աշխատել)։ Բառարանում տրված են հնարավորին չափ մեծ քանակությամբ խոսակցական արտահայտություններ, որոնք ապահովում են լեզվի հիմնական գործառույթը, նրա հաղորդակցման միջոց լինելը։ Բավական մեծ տեղ է հատկացված այսպես կոչված «դարձվածային բայերին», որոնք այսօր անգլերենի բայակազմության հիմնական ձևերից են (օր. look at նայել, look for փնտրել, look after խնամել, look through աչքի անցկացնել, look out զգուշանալ)։ Բազմաթիվ գիտական տերմիններից ընտրված են միայն համընդհանուր տարածում գտածները և հաճախակի գործածվողները։ Որոշակի տեղ է հատկացված նաև համակարգչագիտության, ինչպես նաև Եվրախորհրդի գործունեությանն առնչվող տերմիններին և բառազուգորդումներին։ Հնարավորության սահմաններում ներառված են վերջին ժամանակաշրջանում ստեղծված առավել հաճախական նորակազմությունները։
Բառը կամ բառակապակցության հիմնական տարրը մի քանի անգամ չկրկնելու նպատակով՝ այն այնուհետև նշվում է (~) տիլդա նշանով. օր. countr/y native ~ native country foreign ~ foreign country many ~ies many countries
[Օնլայն տարբերակում, սակայն, ~ նշանը արդեն փոխարինված է բառով]
Եթե միևնույն բառը հանդես է գալիս մի քանի կապակցություններում, կրկնողություններից խուսափելու համար՝ օգտագործվում է շեղ գիծը (/). օր. oval/round/thin/happy face կարդացվում է oval face, round face, thin face, happy face. Իհարկե, այս բառարանը չի հավակնում կատարյալ լինելու (առավել ևս նկատի ունենալով նրա ստեղծման և հրատարակման միջև ընկած ժամանակամիջոցը), բայց ներկայացնում է բազմամյա աշխատանք որոնումներ, դասավանդման երկարատև փորձառություն, ազգային նպատակներին ծառայելու մեծ ցանկություն։ Ինչպես բոլոր բառարանները, այս բառարանը նույնպես հիմնված է մի շարք բառարանների, տեղեկատուների, հանրագիտարանների և այլ աղբյուրների վրա։